ҚР Энергетика министрі Болат Ақшолақов мұнай өңдеу зауыттары жаңартылғанымен, өткен жылы елімізде дизельдік отын тапшылығы орын алғанын, оны қымбат отын импортымен жабуға тура келгенін айтты. Жанармай тұтынудың өсуіне транзиттік вагондар мен жанармай бағасы Қазақстаннан жоғары көрші елдерге сұр экспорттау ықпал етіп отыр. Қазақстандық дизель отынын шетелде қайта сату 50%-дан 120%-ға дейін және одан жоғары маржамен тартымды бизнес болып табылады және жылына шамамен 140 миллион АҚШ долларын әкеледі. Министр жанармай тапшылығын шешу және бағаны реттеу бойынша бірқатар шараларды жариялады, оның ішінде теміржол және автомобиль көлігімен жанармай экспортына тыйым салу, ресурс иелеріне жанармай құю станцияларына тікелей сатуды талап ететін заңнама, сондай-ақ жеткізуде өнімсіз делдалдарды жою. Ішкі нарықты тұрақтандыру үшін Энергетика министрлігі МӨЗ тиімділігін арттыру, баламалы өндірісті дамытуды қамтитын шаралар кешенін әзірлеуде, отын материалдарына баға белгілеудің икемді механизмін енгізу мүмкіндігін қарастыруда.
Осылайша, Қазақстандағы ішкі жанармай нарығының қазіргі жағдайы күрделі, дизельдік отын тапшылығы, транзиттік көліктер мен сұр экспортқа байланысты жанармай шығынының артуы және бағасының ауытқуының әсеріне байланысты. Дегенмен, үкімет жанармай материалдарын теміржол және автомобиль көлігімен экспорттауға тыйым салу, мұнай өңдеу зауытының тиімділігін арттыру, мұнайды терең өңдеуді және балама өндіру мен таратуды ынталандыру сияқты мәселелерді шешу үшін шаралар қабылдауда. Үкімет сонымен қатар экспортты түзетпей, нарықтық мәселесін ескеретін жанармай материалдарына баға белгілеудің икемді механизмін қарастыруда.
Ішкі нарықта ұзақ мерзімді тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін отын өндіру мен бөлуді оңтайландыру және қымбат импорттық отынға тәуелділікті азайту үшін стратегиялық жоспарлау қажет. Көрші елдермен салыстырғанда жанармай бағасының төмендігімен Қазақстанның жанармай нарығындағы тиімді позициясы экономикалық өсу мен қомақты пайда алу үшін мүмкіндіктер ашады. Дегенмен, бұл мақсаттарға жету үшін үкімет ішкі және халықаралық мүдделерін теңгеріп, елдің экономикалық дамуын қолдайтын тұрақты энергетика секторын құруға күш салуы қажет.
