Қазақстандағы бұл сала елдегі маңыздысалалардың бірі болып табылады, жыл сайын азаматтардан мемлекеттік органдарға тұтынушылықдаулар бойынша 40 мыңға жуық өтініш келіп түседі.
Өз өмірінде тауарларды сатып алу кезінде немесе қызмет көрсету саласында алдауға тап болмайтынбірде-бір адам жоқ шығар: есеп айырысу, орындалмаған келісімшарттық міндеттемелер, сатыпалу сапасына қанағаттанбау, алаяқтық мәселелері қоғмды жиі кездеседі.
Елдің 2 миллионнан астам тұрғындары өздерініңтұтыну құқығына нұқсан келтіретінін айтады. Сарапшылар проблемалардың себептерін халықарасындағы заңдарды нашар білу, тараптардыңжанжалдарды шешудің күрделі және айқын емесқұрылымы және мемлекеттік және сот органдарыныңжүктемесі деп атайды.
Алматы облысының сауда және тұтынушылардыңқұқықтарын қорғау департаменті тұтынушылардыңқұқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттыіске асыруды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттікоргандардың қызметін салааралық үйлестіруді, осы саладағы заңнаманың сақталуын бақылауды жүзегеасырады, тұтынушылардың өтініштерін қарайды. Сондай-ақ, сол мәселе бойынша оннан астамтұтынушының құқықтары мен заңды мүдделерібұзылған жағдайларда тұтынушылардың белгісізтобының құқықтарын қорғау мәселелері бойыншасотқа жүгінеді. Сондай-ақ, ақпараттандыру, кеңес беру, тұтынушылардың құқықтық сауаттылығын арттыружұмыстары бар.
2023 жылдың басынан бастап Департаментпентұтынушылардың 177 өтініші қаралды. Оның ішіндежазбаша нысанда — 117 өтініш, телефон арқылы – 50 және жеке қабылдауда — 10 өтініш түсті. Тұтынушыларға ақшалай қайтарым сомасы 4 миллион 200 мың теңгеден асты. Көбінесе тұтынушылардыңсапасыз тауарларын айырбастау және қайтаруқұқықтары бұзылды.
Келіп түскен өтініштерді талдаудан облыстакөбінесе бөлшек саудада тұтынушылардың құқықтарыбұзылады. Жалпы, халықты сапасыз тауарларды сатыпалу, тауарды айырбастау және қайтару, тұрмыстыққызметтерді сапасыз ұсыну, жиһаз, терезелер мен есіктерді дайындау және жөндеу, электрондық саудасаласында, тауардың мәлімделген қасиеттерге сәйкескелмеуі, уақтылы жеткізілмеуі, билеттерді қайтарукезінде ақшалай қаражатты қайтарудан бас тарту, сондай-ақ, сотқа дейінгі реттеу тәсілдері кезіндетуындайтын мәселелер көбірек алаңдатады.
Биылғы жылы жаңа заң қабылданып, тұтынушылардың құқықтары жөніндегі Омбудсмен институты енгізіледі деп күтілуде.
- Бүгінгі таңда e-Tutynushy шағымдардықабылдаудың бірыңғай ақпараттық жүйесі жұмысістейді. Ол қазақстандықтардың шағымдарын қабылдаужәне қарау процесін автоматтандыруға, олардыжүйелеуге және тұтынушылардың құқықтарын қорғаужүйесінің барлық деңгейлерінде тіркеуге арналған. Ыңғайлы болу үшін жүйеде даудың мәніне жәнеқызмет көрсету саласына байланысты шағымдардыңстандартты нысандары орналастырылған. Жаңацифрлық шындық жағдайында шағымдарды беру жәнеқарау процесін автоматтандыру кезең-кезеңімендауларды жедел шешудің ауқымды онлайн-платформасына айналады.
